Fizik tedavi, kas, iskelet ve sinir sistemi hastalıklarının elektroterapötik ajanlar, ısı ajanları, mekanik yöntemler ve manuel (el ile) teknikler kullanılarak tedavi edilmesi yöntemidir. Bu tedavi, ağrı azaltma, hareket kabiliyetini artırma ve fonksiyonları iyileştirme amaçlı uygulanır.
Fizik tedavi ve rehabilitasyonun tercih edilmesinin başlıca sebeplerinden biri, ilaç kullanımının az olması ve cerrahi işlem gerektirmemesi nedeniyle doku bütünlüğünün bozulmamasıdır. Bu yöntemle tedavi, doktor, fizyoterapist, fizik tedavi teknikeri ve hemşireden oluşan bir ekip tarafından hastayla aktif bir şekilde yürütülür, bu da hastanın tedaviye katılımını ve iyileşme motivasyonunu artırır. Ayrıca, 15-30 gün süren tedavi süreci sayesinde hasta, doktoru tarafından düzenli olarak takip edilir ve her zaman doktoruna ulaşma imkanına sahip olur.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, kas-iskelet sistemi veya sinir sistemi hastalıkları yaşayan her yaştan birey için faydalıdır. Bu, aşağıdaki durumdaki kişiler için geçerlidir:
• Kas-iskelet hastalıkları: Eklem ağrıları, artrit, kırıklar, sırt ve boyun ağrıları, yumuşak doku yaralanmaları gibi durumlar.
• Sinir sistemi hastalıkları: İnme, multiple skleroz, Parkinson hastalığı ve omurilik yaralanmaları gibi durumlar.
• Ameliyat sonrası iyileşme: Eklem protezleri veya ortopedik cerrahiler sonrası iyileşen hastalar.
• Kronik hastalıklar: Fibromyalji, skolyoz, osteoporoz gibi durumlar.
• Spor yaralanmaları: Burkulma, incinme veya diğer spor yaralanmalarından iyileşen sporcular.
• Yaşlı bireyler: Yaşlanma sürecinde hareketlilik, güç ve bağımsızlıklarını korumaya çalışan yaşlılar.
• Travma sonrası iyileşme: Kaza, düşme veya travma sonrası iyileşen bireyler.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, hareketliliği artırmaya, ağrıyı azaltmaya, iyileşmeyi desteklemeye ve fonksiyonel bağımsızlığı yeniden kazandırmaya yardımcı olur.
• Kas-iskelet hastalıkları: Eklem ağrıları, artrit, kırıklar, sırt ve boyun ağrıları, yumuşak doku yaralanmaları gibi durumlar.
• Sinir sistemi hastalıkları: İnme, multiple skleroz, Parkinson hastalığı ve omurilik yaralanmaları gibi durumlar.
• Ameliyat sonrası iyileşme: Eklem protezleri veya ortopedik cerrahiler sonrası iyileşen hastalar.
• Kronik hastalıklar: Fibromyalji, skolyoz, osteoporoz gibi durumlar.
• Spor yaralanmaları: Burkulma, incinme veya diğer spor yaralanmalarından iyileşen sporcular.
• Yaşlı bireyler: Yaşlanma sürecinde hareketlilik, güç ve bağımsızlıklarını korumaya çalışan yaşlılar.
• Travma sonrası iyileşme: Kaza, düşme veya travma sonrası iyileşen bireyler.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, hareketliliği artırmaya, ağrıyı azaltmaya, iyileşmeyi desteklemeye ve fonksiyonel bağımsızlığı yeniden kazandırmaya yardımcı olur.
Fizik tedavide egzersiz programı, tamamen hastanın ihtiyaçlarına göre belirlenir ve yalnızca kuvvetlendirme amaçlı değildir. Bu süreçte, yaralı veya hasar görmüş dokunun iyileşme süreci dikkatlice takip edilerek, kademe kademe bir ilerleme sağlanır. Program, dokunun iyileşmesini hızlandıracak şekilde planlanır. Ani ve tek yönlü kuvvetlendirme programlarından kaçınılması önemlidir, çünkü bu tür programlar, iyileşme sürecine zarar verebilir ve yaralanmaların yeniden meydana gelmesine yol açabilir. Her adım, hastanın mevcut durumu ve iyileşme hızı göz önünde bulundurularak belirlenir.
• Ultrason: Derin dokuların ısıtılmasıyla dokunun beslenmesi artırılır ve ağrı azaltılır.
• TENS: Elektroterapötik modaliteler içinde en yaygın kullanılanıdır. Dokunma, karıncalanma ve basınç hissi yaratarak ağrıyı baskılar. • İnterferansiyel Akım: Ağrıyı azaltmak için kullanılır. • Vakum: Genellikle TENS veya interferansiyel akım ile birlikte uygulanır. Ağrıyı azaltmanın yanı sıra masaj etkisiyle kan dolaşımını artırır ve ödemi dağıtır. • Whirlpool: Suyu kullanarak yaratılan akım ile masaj etkisi yaratır, ödemin azaltılmasına yardımcı olur ve ağrıyı hafifletir. • Traksiyon: Genellikle bel ve boyun fıtıklarında kullanılır. Çekme uygulanarak kas gerginlikleri ve sinirler üzerindeki basınç azaltılmaya çalışılır. • Coldpack: Soğuk paket uygulamasıdır. Ağrıyı ve ödemi azaltmak için kullanılır. • Hotpack: Sıcak paket uygulamasıdır. Yüzeyel kan akımını artırmak ve kas gevşetici etkisi sağlamak için kullanılır.
• TENS: Elektroterapötik modaliteler içinde en yaygın kullanılanıdır. Dokunma, karıncalanma ve basınç hissi yaratarak ağrıyı baskılar. • İnterferansiyel Akım: Ağrıyı azaltmak için kullanılır. • Vakum: Genellikle TENS veya interferansiyel akım ile birlikte uygulanır. Ağrıyı azaltmanın yanı sıra masaj etkisiyle kan dolaşımını artırır ve ödemi dağıtır. • Whirlpool: Suyu kullanarak yaratılan akım ile masaj etkisi yaratır, ödemin azaltılmasına yardımcı olur ve ağrıyı hafifletir. • Traksiyon: Genellikle bel ve boyun fıtıklarında kullanılır. Çekme uygulanarak kas gerginlikleri ve sinirler üzerindeki basınç azaltılmaya çalışılır. • Coldpack: Soğuk paket uygulamasıdır. Ağrıyı ve ödemi azaltmak için kullanılır. • Hotpack: Sıcak paket uygulamasıdır. Yüzeyel kan akımını artırmak ve kas gevşetici etkisi sağlamak için kullanılır.
Özel bir kurumda fizik tedavi hizmetinden faydalanabilmeniz için SGK, Emekli Sandığı, Bağ-Kur veya özel sigortalı olmanız yeterlidir. Bu sigortalardan herhangi birine sahip değilseniz, ücretli olarak başvuru yapabilirsiniz.
Herhangi bir kamu sağlık kuruluşundan (Sağlık Ocağı, Devlet Hastanesi veya Üniversite Hastanesi) sevk almanız gerekmez. Direkt başvuru yapma hakkına sahipsiniz
Herhangi bir kamu sağlık kuruluşundan (Sağlık Ocağı, Devlet Hastanesi veya Üniversite Hastanesi) sevk almanız gerekmez. Direkt başvuru yapma hakkına sahipsiniz
1. Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları: Eklem, kas, bağ, tendon ve kemikle ilgili rahatsızlıkların tedavisi (örneğin, bel ve boyun fıtıkları, eklem kireçlenmesi, kas yaralanmaları).
2. Sinir Sistemi Hastalıkları: İnme, beyin felci, Parkinson hastalığı gibi sinir sistemi bozukluklarının tedavisi ve rehabilitasyonu.
3. Spor Yaralanmaları: Sporcularda görülen kas, eklem ve bağ yaralanmalarının tedavisi ve iyileşme süreci.
4. Travmatik Yaralanmalar: Kırıklar, burkulmalar, çıkıklar ve diğer travmalar sonucu meydana gelen yaralanmaların tedavisi.
5. Postoperatif Rehabilitasyon: Cerrahi müdahale sonrası hastaların iyileşme sürecini hızlandırmak için yapılan tedavi.
6. Ağrı Yönetimi: Kronik ağrıların tedavisi, örneğin fibromyalji, sırt ağrıları ve baş ağrıları.
7. Nörolojik Rehabilitasyon: Merkezi sinir sistemi hastalıkları (MS, ALS, inme) sonrası iyileşme ve rehabilitasyon süreci.
8. Pediatrik Fizik Tedavi: Çocuklarda kas ve iskelet sistemi problemleri, gelişimsel bozukluklar ve nörolojik hastalıkların tedavisi.
9. Geriatrik Fizik Tedavi: Yaşlı bireylerde kas-iskelet sorunları, denge problemleri ve yaşa bağlı düşmelerin önlenmesi.
10. Solunum Rehabilitasyonu: Kronik solunum hastalıkları (KOAH, astım) ve postoperatif solunum problemleri için tedavi.
11. Ergoterapi: Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazanmayı amaçlayan tedavi yöntemleri.
2. Sinir Sistemi Hastalıkları: İnme, beyin felci, Parkinson hastalığı gibi sinir sistemi bozukluklarının tedavisi ve rehabilitasyonu.
3. Spor Yaralanmaları: Sporcularda görülen kas, eklem ve bağ yaralanmalarının tedavisi ve iyileşme süreci.
4. Travmatik Yaralanmalar: Kırıklar, burkulmalar, çıkıklar ve diğer travmalar sonucu meydana gelen yaralanmaların tedavisi.
5. Postoperatif Rehabilitasyon: Cerrahi müdahale sonrası hastaların iyileşme sürecini hızlandırmak için yapılan tedavi.
6. Ağrı Yönetimi: Kronik ağrıların tedavisi, örneğin fibromyalji, sırt ağrıları ve baş ağrıları.
7. Nörolojik Rehabilitasyon: Merkezi sinir sistemi hastalıkları (MS, ALS, inme) sonrası iyileşme ve rehabilitasyon süreci.
8. Pediatrik Fizik Tedavi: Çocuklarda kas ve iskelet sistemi problemleri, gelişimsel bozukluklar ve nörolojik hastalıkların tedavisi.
9. Geriatrik Fizik Tedavi: Yaşlı bireylerde kas-iskelet sorunları, denge problemleri ve yaşa bağlı düşmelerin önlenmesi.
10. Solunum Rehabilitasyonu: Kronik solunum hastalıkları (KOAH, astım) ve postoperatif solunum problemleri için tedavi.
11. Ergoterapi: Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazanmayı amaçlayan tedavi yöntemleri.
Evet, fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecinde kas kuvvetlendirme çok önemlidir, ancak hangi kasın kuvvetlendirileceği daha kritik bir rol oynar. Çünkü her kas grubunun farklı işlevleri ve vücut üzerindeki etkileri vardır. Bu nedenle:
1. Fonksiyonel İhtiyaçlar: Hangi kasın kuvvetlendirileceği, hastanın günlük yaşam aktivitelerini yerine getirme yeteneğini artırmaya yönelik olmalıdır. Örneğin, diz eklemi problemleri olan bir hastada quadriceps (uyluk kası) güçlendirilirken, omuz sorunları olan bir kişide rotator manşet kasları ön planda olmalıdır.
2. Denge ve Stabilite: Kas kuvvetlendirme, vücudun denge ve stabilitesini sağlamak için gereklidir. Özellikle core (karın ve sırt) kasları, vücut duruşunu ve dengeyi desteklemek için önemlidir.
3. Ağrı ve Yaralanma Riskinin Azaltılması: Zayıf kaslar, ağrıya ve yaralanmalara yol açabilir. Rehabilitasyon sürecinde, zayıf kaslar güçlendirilerek, bu tür riskler en aza indirilir.
4. Kas Dengesizliklerinin Düzeltilmesi: Kas kuvvetlendirmenin en büyük amacı, kas dengesizliklerini gidermektir. Örneğin, aşırı güçlü bir kas grubunun zayıf bir kas grubuna baskı yapması, eklemde problemler yaratabilir. Bu nedenle, dengeyi sağlamak için doğru kas gruplarının kuvvetlendirilmesi gerekir.
Sonuç olarak, hangi kasın kuvvetlendirileceği, tedavi sürecinde hastanın özel ihtiyaçları ve tedavi hedeflerine göre belirlenmelidir.
1. Fonksiyonel İhtiyaçlar: Hangi kasın kuvvetlendirileceği, hastanın günlük yaşam aktivitelerini yerine getirme yeteneğini artırmaya yönelik olmalıdır. Örneğin, diz eklemi problemleri olan bir hastada quadriceps (uyluk kası) güçlendirilirken, omuz sorunları olan bir kişide rotator manşet kasları ön planda olmalıdır.
2. Denge ve Stabilite: Kas kuvvetlendirme, vücudun denge ve stabilitesini sağlamak için gereklidir. Özellikle core (karın ve sırt) kasları, vücut duruşunu ve dengeyi desteklemek için önemlidir.
3. Ağrı ve Yaralanma Riskinin Azaltılması: Zayıf kaslar, ağrıya ve yaralanmalara yol açabilir. Rehabilitasyon sürecinde, zayıf kaslar güçlendirilerek, bu tür riskler en aza indirilir.
4. Kas Dengesizliklerinin Düzeltilmesi: Kas kuvvetlendirmenin en büyük amacı, kas dengesizliklerini gidermektir. Örneğin, aşırı güçlü bir kas grubunun zayıf bir kas grubuna baskı yapması, eklemde problemler yaratabilir. Bu nedenle, dengeyi sağlamak için doğru kas gruplarının kuvvetlendirilmesi gerekir.
Sonuç olarak, hangi kasın kuvvetlendirileceği, tedavi sürecinde hastanın özel ihtiyaçları ve tedavi hedeflerine göre belirlenmelidir.